Voorjaar

Glow in the dark, 1998, acryl, 30 x 40 cm

1998_the latest glow_k

Nieuw licht

Na de eerste week van februari is er altijd nieuw licht, je krijgt
overal weer zin in, het oude hoofd blijft achter, we gaan vooruit.
De winter gaat dood, laat krampachtig zijn laatste vlokken vallen.
Witte netten worden nog één keer met zout bestrooid. De zon
treedt veel en langer in het open licht. Veel sneeuw sneuvelt, de
aarde roept en bot uit. Klinkende lippen van de lente kussen bijna.
Handen gaan open, slaan niet langer een kruis.
Als het zachte spel van de voorjaarsregen bloesems doet open
barsten, dan kan het feest pas echt beginnen. De fluistergeboorte
laat al zijn fris bleekgroen zien. De natuur lijkt er verliefd op te
zijn. Ergens hoor je de mieren piepen, maar het kunnen ook mui-
zen zijn. Zeker geen wormen, die maken geen geluid, zij kronkelen
slechts hun saaie modderweg.
Het weinige van het werkelijke gaat steeds meer worden. Het verre
blauw nadert tot bijna dichtbij. Nog even en dan komt de duisternis
tot volle stilstand. De leegte zal glimlachend lieve woordjes gaan
spreken. Men mag weer zichzelf zijn en niets verhullen.
Had de lente maar een eeuwig leven. Voor altijd mooi.

Aarding

Dirty dog, 2013, schets

2013_dirty dog_schets_k

Kruiper

In onbezonnen termen als ‘meesterwerk’ wil ik niet spreken.
Het is waar dat zo’n tekening lekker wegkijkt ondanks zijn gevoel-
de complexiteit. Veelbelovend is hier een betere term. Kennelijk
wilde maker iets oproepen wat er normaal gesproken niet of nooit
doorbloeide. Zijn we ineens getuige van een pikante gebeurtenis?
Is de kunstenaar nog wel goed bij zinnen? Haalt hij zichzelf even
door de mangel misschien? Is dit Das Lied von der Erde?

We zullen het niet weten, we kunnen alleen maar kijken raden.
Sommige ideeën bewandelen een ander pad, simpelweg omdat al
het andere zo uitgekauwd en achterhaald leek. Een frisse draai
kan nooit geen kwaad.
Toch is dit werk niet rommelig in elkaar geflanst. Het is hooguit
volgepropt met onaffe ideeën of gedachtestromen. Er wordt veel
geopperd in schijntijd.
Als de kijker bewust zichzelf afremt, voelt hij de structuur kenne-
lijk. Zijn interne logica, onder andere bijeengehouden door talrij-
ke analogieën tussen de fantasie en de hedendaagse wereld, valt
waaierig weg. Het oog ziet alleen wat het oog wil.
Anderen zeggen boze dingen over de kunstenaar. Hij zou ergens
schizofreen en gewelddadig zijn. Zijn zachte stem en zijn pesterig
staccato van zijn alter ego plagen hem voortdurend.
In werkelijkheid is niets van dat alles waar. De maker geeft alleen
inzicht in de grotere werking van het spektakel dat theater aarde
heet.
En die obscene gebaren dan die de kruipende, naakte man maakt?
Ook daar laat de kunstenaar zich niet over uit.
Je mag het helemaal zelf invullen.

Hij en zij

Madonna, 2013, schets

2013_madonna_schets_k

Botsing

Er bestaat een verschil tussen de geroepen vrouw en de wereld.
De moeder kan niet alleen luisteren naar haar muze om haar eigen
werk te doen. Ze heeft meer kennis nodig en om daar aan te gera-
ken heeft zij een man nodig. Dat zie je in alle literatuur, kunst ge-
schiedenis. Op de vraag waarom een hij nodig is is altijd het eerste
antwoord omdat Hij het weet. Je kunt er de bijbel op naslaan.
Is dit een jeugdige, bizarre theorie?
Ik vrees voor veel mannen niet. Zij vinden dat vrouwen dankbaar
moeten zijn voor de doorgegeven kennis.
Het kennisverlangen is nogal groot en bijzonder, blijkbaar. Mannen
weten! Pas met een man en het samenleven komt de wereld tot
stand. Dat is niet in het nadeel voor de vrouw. Kijk, huwelijk en
gezin horen bij de wakkere wereld, maar ook bij de vrouw, zij vor-
men een verbinding tussen geroepene en wereld, zijn daarom on-
misbaar.
Het moederschap komt dus voort uit een theoretische houding, die
ergens aan de staart dichterlijk is.
En dan?
Dan botst het gezin. Niet alleen met het gezinsstadje, maar met
de hele buitenwereld. De wereld van schijn en competitie. Het le-
lijke neemt toe, wordt monsterlijk. Geschiedenissen gaan zich
moedwillig herhalen. Voor opvattingen en wensen is geen ruimte
meer. Alles is rumoer. Voor de ijverige bewoners van het gezin is
alles onmogelijk gemaakt. Tekortschietingen nemen het over.
In de grijpzang van het gezin is er maar één uitweg: je moet jezelf
los gaan zingen! Anders heb je levenslang en sterf je met het
plaatsvervangend schaamrood nog lang op de kaken.
En dan?
Dan gaat het leven samen verder met de roeping.

Je zult begrijpen dat dit wartaal is. Neem het niet serieus.
Niet doen. Het is zoals een verwarde, moeizame droom: niets.

Blijvend

Dode Raveel, 2013, bewerkte foto

2013_dode raveel_bf

Voor altijd blijvende herinnering

Hoe gaan we ons Roger Raveel blijven herinneren?

Als de man uit Machelen aan de Leie, die de schilderkunst in Vlaan-
deren opnieuw uitvond. Een aandachtige kijker op de dingen in zijn
naaste omgeving. Hij toetste het aan de leegte van de wijde hemel.
Het samenvoegen van de lokale werkelijkheid met een eigen mys-
tieke abstractie, maakt hem tamelijk uniek.
Hij liet een nieuwe visie licht zien.

Wat is zijn meest opvallende kunstwerk en hangt het in de galerij
van een verzamelaar?

Raveel was een bijzonder productief man, die vijf decennia lang
onafgebroken schilderde en ook installaties maakte waarin hij soms
letterlijk fragmenten van de werkelijkheid binnenbracht.
Een fantastisch voorbeeld van dat laatste is zijn ‘Karretje om de
hemel te vervoeren’, waarmee hij ook letterlijk de straat op ging.
Nu doet hij dat in alle waarschijnlijkheid in het echt.
De kunstenaar werkte vooral voor zichzelf en de eeuwigheid, zo
dat de Vlaamse overheid, toen ze hem eenmaal een eigen museum
wilde schenken, van hem ook de belangrijkste werken voor dat
museum kreeg. Een vrijgevige man dus.

Waaraan kan het oog een ‘echte Raveel’ herkennen?

In zijn stijl zitten elementen van de internationale pop art, van het
nouveau realisme en het minimalisme, aangepast aan de Leiestreek,
zijn streek. In zijn grote zintuiglijkheid en mystieke gevoel zit na-
tuurlijk ook de hele erfenis van de Vlaamse Primitieven. De duif, het
witte vierkant, de man die kijkt (naar de muur, de straat, de daken,
de kat, de muze/vrouw, de spiegels).
Een werk zonder de eenvoud en de frisheid van deze elementen is
geen Raveel.
Hij was een echte vriend van zichzelf.
Zeer bescheiden en mild voor anderen. Mooie man.

Liefde

Lovers, 2013, computertekening

2013_lovers_ct_k

Overgave

De menselijke liefde is als een kunstwerk dat zich zuchtend gewon-
nen geeft. Door herhaling en variatie vormen fragmenten een nieuw
verband. Hoe wonderlijk mag het zijn!
Het verlangen naar bewegen en verdwijnen met een ander is net
zo oud als de wereld. Tot het landschap tintelend uit de ooghoeken
verdwijnt is alles nieuw. In echte liefde zit ontspanning, overgave.
Het vloeibaar worden is mooi, lekker, opwindend. Soms ook grappig,
maar dan moet je elkaar al wat langer kennen. De naar binnen ge-
slagen aandacht maakt de geest ruim. Speelse gevoeligheid, plezier
in eigengereidheid is een aangename sensatie. Door de snelle op-
eenvolging van draaiingen kun je verdwijnen in een samen-niets.
De taal erbij laat alles zweven. Ongeduld valt af. Verboden blikken
bestaan niet. Het meezingen door het grote verlangen lijkt einde-
loos te zijn. De aanraking verstoort niets.
Even lijkt het alsof je niet bestaat. De tijd staat stil bij het bestem-
pelen van elkaar.
Levenservaring is van nature traag gelukkig.

Soms

Blue and green, 2008. computertekening

2008_blue_and_green_ct

Een soort diagonaal

Ongekende schoonheid zie je niet, die is er.
Soms als je je ogen, je oren en je hart opent ervaar je iets in
die richting. Soms.
Als vrije kunstenaar verwerk je een vluchtige wereld, je doet je
slag in de rondte. Je zoekt naar de ziel der dingen met een groot
oog voor het terloopse toeval. Dan pas bereik je heel eventjes de
kortst mogelijke troost. Je drijfveer loopt met de bestemming mee.
Het is een patroon van wendbaarheid bestaande uit een groot
aantal meanders. En dan, als de schets van gedachten zich hecht
aan zijn drager, dan bestaat het vastgelegde moment tot de ver-
nietiging.

Bovenstaande schreef ik in een prelude voor het boek Tekentapijt,
wat ik in 2005 (i.v.m. een gekregen stipendium) samenstelde.
Op een vel of doek kan alles gebeuren, zou ik nu schrijven. Als je
voorbij het lege midden bent ben je al een heel eind. Zoek dan de
diagonaal op en de helft is al geschiedenis geworden.
Wat ook mooi is dat na de herinnering altijd de tijd van nu komt.
Nadat je je gedachten hebt gekorfd, doet je losse pols de rest.
Je bent even tijdelijk elders. En daar is het zo mooi, dat je er wel
voor altijd wilt blijven.