Winterzon, 2013, schets

Lege dag

Er zijn van die winterse dagen dat je niet weet dat je leeft. Zelfs
de natuur is bewegingsloos, lijkt stil te staan. Je geest is bevroren
en volmaakt gesloten, geen enkele vinger wil nog iets.
Op dat moment is het mooi te bedenken dat de poëzie lippen van
bloed heeft die van mijn mond naar jouw mond leven. Zij spreken
van wat niet spreken mag. Het liefst in schuin gezette letters.
In de winter weet je het weer zeker: de minnaar blijft bij zijn meis-
je, hij houdt haar warm. Zelfs in de ijle leegte. Bukkend van geluk
omhelst hij het verse vers en prijst de pijn die hij daarbij voelt.
Vol spitse woorden kan een mens veelzijdig zingen. Ook als sneeuw
wil spelbreken door de sneeuw weg te sneeuwen. Verduisterd be-
waakt het verse wit een zeldzame lente en glimlacht alvast.
Hebzucht hoort niet bij winter, wel lege spiegels in lege ruimten.
In het licht van het menselijke niets is alles schotvrij stil. Pas veel-
zijdig later komt in alle helderheid de wellust schateren. Onze ogen
zullen dan gaan uitpuilen. Onze huid zal worden bevrucht met de
koude rillingen van de voorbije winter.
Op dat moment is goed mogelijk dat het brein een boek ontvouwt.

Dit was zomaar een idee op een lege winterdag.
Je hoeft er niets mee te doen.

Raveel aan de hemelpoort, 2013, schets

Tevreden man

Zelden heb ik zo’n tevreden man gezien als Roger Raveel, al zal
hij dat woord zelf nooit in zijn zachte mond hebben genomen.
Hij wilde graag 107 jaar worden, een mythisch getal om de echte
ouderdom te verbergen.
Ik schrok van zijn overlijden, hij was nog maar 91 en pas hertrouwd.
Vorig jaar had zijn nieuwe vrouw nog een mooi kanariegeel pak aan-
getrokken, kwam zo uit één van zijn schilderijen wandelen. Pas toen
Roger zei dat het rode ingenaaide vierkant bloed en vuur was werd
ze bleek. Ze zag ineens het einde der tijden.
Wat is nu het bijzondere aan het werk van deze kunstenaar?
Ik denk de niet aflatende simpelheid, eerlijkheid. Geen moeilijk gedoe
of ver van mijn bed show. Werklust. Het is wat het is.

Eén van zijn leraren, de kunstenaar Hubert Malfait, was razend en-
thousiast over Raveels eerste tekeningen. Die stelden de wereld voor
in een essentiële verschijningsvorm. Ze waren een soort van gesche-
matiseerde weergave van de werkelijkheid, waarbij alle overbodige
details achterwege werden gelaten.
En zo hoort het!
Ik zag zijn werk voor het eerst in de zestiger jaren en was meteen
verkocht. Het sprak me meer dan gewoon aan, zonder in de war te
raken.
Vanaf 1962 probeerde hij meer werkelijkheid in zijn kunst te betrek-
ken. Soms zelfs op vrij letterlijke wijze, door bijvoorbeeld spiegels of
andere dagelijkse objecten op het canvas te monteren. Daarmee gaf
hij ook mee de aanzet voor de kunststroming die ‘de Nieuwe Visie’
genoemd werd.
Nieuwe Visie of Nieuwe Figuratie is een term die ik ook nog steeds
gebruik als ik mijn werk moet omschrijven. Soms twijfel ik of het
woordje nieuwe niet ouderwets is en moet worden vervangen door
andere. Dat zou tijdlozer zijn. Alhoewel, tijdloos wat is dat?

Overigens verdiende Raveel niet enkel als schilder zijn sporen, maar
ook als graficus. Hij maakte ook, net als Picasso, talrijke keramieken.
Naar mijn smaak is zijn hand het mooist bij zijn tekeningen.
De hand is een verlengstuk van het hart. Een hand heeft geen hersens.
Er ligt een bijna ondraaglijke spanning in zijn werk, het drukt de com-
plexiteit van het leven uit. Daardoor of daarom spreekt iedereen met
veel bewondering, respect, over hem.
Het geeft mij ergens ook troost.
Hij leeft voort in zijn kunstwerken en dat is meer dan genoeg voor
een bescheiden kunstenaar.

Wonderbaarlijk niets, 2013, schets

De mens hoopt

Nu kruipt, nu komt, nu gaat en keert de mens, kunnen dieren
denken. Nu springt het donker in het bos, nu keert het licht weer
terug. Nu moet ik oppassen.
Alleen dieren denken in volkomen nu. Dat telt alleen. Heel mooi.
Heel anders doen dichters, die leven voornamelijk in de schaduw
van iets. Zij lopen altijd achter en denken voor te zijn is mijn er-
varing. Zij leven in herinnering, zelfs onmogelijke, toekomstige.
Zij dansen als een verschrikte kikker in het weerlicht van de blik-
sem, zonder ooit getroffen te zijn.
Kijk, als het aan de  gesmokkelde sterren lag, was de wereld heel
anders. Dan liepen alle dieren rechtop om de mensen in hun
poten te wiegen, dan was er geen honger. Bittere beten werden
niet meer uitgedeeld. Ook planten konden niet meer netelen.
Alles zou lust zijn zonder het te weten of te benoemen. Het zoe-
te zweet zou niet meer stinken. Bomen zouden niet meer bomen
heten maar werden bruggen voor vogels.
Maar ja, de bazige mens doet anders met zijn ogen vol achterdocht
en drukt met volle kracht zijn voeten in de aarde, die zijn aarde is.
De beesten knielen onder zijn boze bed tot bloedens toe.
Alleen de droom biedt uitkomst en bolt het hemd en de rok.
Vreemd om lid te zijn van zo’n kudde.
Heel vreemd.