Twijfel

Shoulder the Fault, 1997, acryl, 80 x 80 cm

MINOLTA DIGITAL CAMERA

Blikken van nooit

Zo zag ik, met de geur van groentesoep nog in de neusgaten, een
man met veel gezichten. Al zijn ogen keken langs mij. Iedere ver-
schijning bleek in zich zelf gekeerd te zijn. Het waren allen nacht-
mannen en die doen alleen maar iets als er een vrouw in de buurt
is en ik was een man, dus een concurrent.

Ergens bekroop mij het nare gevoel dat ik deze man al kende uit
een ander tijd. Hoewel hij mij dus onbekend bleef zou ik van hem
kunnen houden. Ik voelde me dan ook wat beschaamd omdat ik
niets deed. Zelfs niet een koele begroeting, alleen maar wat kijken.
Ik troostte me met de gedachte dat hij ook niets deed en als we
misschien ooit later terug zouden komen kenden we elkaar al.
We zouden elkaar herkennen aan de stille, twijfelachtige loop.
We zouden stil staan in een onbekende baai en toch niet doelloos zijn.

Dan was de avond warm Indian-red; ieder moment zou deelbaar
zijn en ontdaan van alle nutteloze  seconden.
Zo zou dat dan zijn.
Hij zou daar zijn. Ik zou daar zijn. Jij zou er van horen.
We zouden zwijgend doorlopen. Zo zou dat dan gaan.
Maar met de blikken van nooit gebeurd er mooi niets.

Met stip

Komma, Coma, 2013, schets

2013_DR_komma-coma_k

Kunst ziekte

De meest integere, bedachtzame en publiciteitsschuwe van de
twee had in de jaren zeventig al eens gezegd dat kunst geen
wedstrijd was. Dat zij ooit toen een kunstprijs had gekregen, die
gesponsord werd door een plaatselijke uitvaartvereniging was een
nietszeggende bijzaak. Om te leven moet je af en toe dood gaan,
was haar idee.
Niettegenstaande deze macabere geldschieter had ze de prijs wel
aanvaard, maar had eenmaal op het podium de gelegenheid bij de
kop gepakt om haar ongenoegen over de competitieve houding
van de kunstenaars in het algemeen kenbaar te maken. Je moest
je nooit iets aantrekken van een ander. Liever in alle stilte eenzaam
sterven was een beter plan, het zou het oeuvre ten goede komen.
Sterker nog: de wereld zou ineens versteld staan van al het verbor-
gen prachtige. Van niets naar iets is altijd een verrassing.
Dat lijkt me een te romantisch idee. Het grote publiek wil er mis-
schien nog wel in geloven, maar kunst is echt geen wedstrijd. De
hectische markt wil graag dat wij zo denken. Hoe banaler hoe beter!
Kunst moet kennelijk machtig en omvangrijk zijn. Leve de top 100!

De loopbanen van kunstenaars zijn op z’n minst grillig. Een lange,
volhardende weg moet met zekere tred worden belopen. Voor je
veertigste wordt het meestal nog niets of je bent al opgebrand en
afgeserveerd. Als je een lijstje zou maken van honderd topkunste-
naars dan zouden er misschien zeven onder de veertig zitten.
Uithoudingsvermogen is dus een vereiste. Het duurt even om te
stijgen (àls het gebeurt). Je wordt niet geboren als kunstenaar
met stip. Je moet er hard voor werken voordat de markt je oppikt.

Nieuwe stijl

Oorsprong, 2013, schets

2013_oorsprong_k

Alles heeft zijn tijdsbeeld

Als ik in mijn vol getekende boeken kijk realiseer ik me dat ik nu
al bijna vijftig jaar teken en schilder. Nog steeds komen er onver-
wachte dingen te voorschijn. Hoewel ik weet dat jaartallen geen
excuus moeten zijn om iemands werk te tonen denk ik toch ook
dat het ergens wel telt of op zijn minst een verheugend feit is.
Waar het om gaat is dat het altijd een feest is om te zien.
Ik heb mij nooit willen beperken tot één bepaalde richting of stijl
in de kunst. Je stelt je werk aan de orde en alle tegenstellingen
mogen zelf gaan ruziën. Mijn stijl omschrijf ik, als het moet, als
Nieuw Figuratief. Dat geeft genoeg ruimte. Daarmee moet je het
doen. Onmiskenbaar zal ik een eigen stijl of manier hebben. Dat
mogen anderen bepalen, ik ben er niet mee bezig, ik wil me niet
beperken, daar zakt mijn broek van af.
Alhoewel ik van huis uit het liefste teken, staat het schilderkun-
stige voor mij voorop. Ik ben bezig met de illusie en abstractie,
dat wil zeggen ik probeer op een plat vlak een stuk wekelijkheid
weer te geven zonder echte hulpmiddelen als perspectief en scha-
duwwerking. Ik ben mij bewust van het platte vlak. Mijn gelaagd-
heid speelt er op in. Er komt een illusie van net echt tot stand.
Het mooiste is als je kijkgewoontes kan doorbreken door ineens
iets ongewoons toe te voegen. Conventioneel kijken is aan mij
niet echt besteed. Het indirecte werken maakt het beeld vrij,
meer oorspronkelijk.

Gedachten

Algenman, 1996 – 2013, bewerkte foto

1996_algenman_bf

Haringman

Ik at een haring en dacht aan Paul. Wij stonden soms rond het
middaguur samen aan de kar, aten stil onze haring. Nadat we
met het erbij gekregen servetje onze monden hadden afgeveegd
begonnen we dan uiterst hoffelijk ons klein gesprekje.
Hij sprak zo mooi voorzichtig Nederlands. We namen alle tijd en
lieten elkaar in de meest grote rust de zinnen uitspreken. Om en
om, ieder op zijn beurt. Beide wat verlegen. Onschuldig was de
glimlach. Er was veel wederzijdse waardering.
Maar nu is hij dood.
Ineens was hij verdwenen, zijn huis was al leeggehaald (zijn fa-
milie wist het weer te vinden!).
Nu moet ik voortaan alleen gedachten knutselen en haring eten.
Heel jammer. Ergens was ik ook nog jaloers op hem gebleven.
Uit alles bleek dat hij een grotere vrijheid had. Hij werkte niet
alleen hard, hij werkte ook nog eens met de vrijblijvendheid van
een amateur. Ontspannen en bescheiden, dat was helemaal Paul.
Mensen zoals hij zijn de aardigste mensen die ik ken. Zijn leven
zat vol terloops, hij maakte alleen bijvoorbeelddingen.
Hij gaf me vaak de indruk dat hij nooit tijdgebrek had. Hij had
altijd tijd, hoefde nooit iets te doen als je hem vroeg mee te gaan.
En toen wist ik: sommige mensen maken zichzelf tot iets fraais!
Hij was beslist geen algenman.

Twee kanten

Janusman, 2004 – 2013, bewerkte foto

2004_janusman_bf

Ademnood

Iemand stikte bijna in een wolk van blauw. In zo’n volledig opge-
vulde wolk dolen meestal veel schimmen. Het zijn de voorvaders
van een niet verwerkt verleden. Gelukkig heeft hij een kop die twee
kanten op kan kijken. Zijn scherpe blik is zijn altijd passende sleutel.
De oplossing is meestal dichtbij.
Diep en donker moeten iets bevatten, anders kunnen zijn niet le-
ven, wist hij. Zelfs voor het diep zwarte was hij niet bang. Zo ver-
joeg hij de bange uren, die kregen geen kans aan te groeien.
Was dit nu moedig?
Nee hoor, als iets hem niet beviel in het leven ging hij gewoon uit-
treden. Totaal wat anders doen als je van plan bent is altijd een
goed advies. Hij draaide gewoon de kraan open en spoelde alles
weg wat niet van toepassing was. Vergetelheid is daarbij het beste
afwasmiddel. Eenmaal gewassen en gedroogd begroette hij dan de
nieuwe wereld alsof er niets gebeurd was. Onuitwisbare klanken
schoten daarbij het veel te stille heelal in.
Hij voelde zich daarna vrij. Ging nieuwsgierige nieuwe tekeningen
maken van zingende nachtegalen. Eerst met de voorzichtigheid
van houtskool. Daarna werkte hij alles op met drie soorten conté.

Nieuw verhaal

Klank van jouw naam, 2008 -2013, bewerkte foto

2008_Klank van jouw naam_bf

Schepping

Inmiddels had ik besloten een nieuw verhaal te vertellen, maar er
waren wel een paar vragen waar ik eerst een antwoord op moest
vinden. Dat verstoorde het proces. Van uitstel kwam afstel.
Mijn vriend, mijn allerbeste bron, was een kenner, die soms he-
laas ook nogal kon opscheppen. Dat is een eigenschap die ons
van huis uit direct is afgeleerd. Doe maar gewoon, dat is al gek
genoeg, zeiden ze daar. Opscheppen en wat erbij liegen waren dus
vervelende trekjes van hem. Ik twijfelde daarom of ik hem wel iets
moest vragen waar ik mee zat. Misschien zou ik later spijt krijgen
als ik hem iets te persoonlijks had verteld.
Kortom ik vertelde hem mijn ding.
Het eerste wat hij er over zei verbaasde me. Ik snapte niet hoe hij
het zo zag. Aan de andere kant was ik ook wel nieuwsgierig.

Laat ik het zo zeggen, hij verzweeg nooit iets voor me naar mijn
gevoel, maar hij fantaseerde wel veel door. Zo had hij ontdekt dat
toen God ooit de wereld schiep er eerst veel mislukte dieren rond
huppelden. De zogenaamde halfbeesten leefden eerst een tijdje,
maar door hun merkwaardige verschijning vielen ze te veel op en
werden door andere dieren opgegeten. Dieren kennen nu eenmaal
geen medelijden en vragen niet eerst waarom ben je zo anders.
Dieren denken niet zoiets als het hangt er van af hoe je het bekijkt.
Op die manier is de eerste twijfel ontstaan op aarde.
Die ontdekking van hem zette de bijbel op de kop. Verschillende
zwaar gelovigen stierven door die te zware schok.
Anderen zeiden dat dit typisch een samenzwering was bij volle maan.
Leve de scheppende Germanen!